In de hedendaagse kynologie wordt de Lagotto Romagnolo ook wel Italiaans truffelhondje genoemd en staat bekend om zijn geweldige vermogen truffels te vinden. Hoewel de Lagotto wereldwijd het enige ras is dat gespecialiseerd is in de truffeljacht, is het zeker niet het enige ras dat voor dit doel gebruikt wordt. De truffeljacht is echter niet de oorspronkelijke gebruiksfunctie van de Lagotto: dat was het apporteren van waterwild.
De Lagotto is verwant aan de Barbet, de Portugese Waterhond en Spaanse Waterhond. Hoewel deze vier rassen tot elkaars equivalent gerekend worden, mag de Barbet toch wel de moeder der waterhonden genoemd worden. Er werd al vroeg beweerd dat zowel de Barbet als de Lagotto afstamt van Afrikaanse honden, die vanuit het Midden-Oosten meegenomen werden door kruisvaarders. De Etrusken, woonachtig tussen de Italiaanse rivieren de Arno en Tiber, stonden bekend om hun maritieme handel en piraterij. Vanaf het begin van de Etruskische periode is de aanwezigheid van gekrulde honden, gebruikt om waterwild te apporteren, bekend.
Een fresco van Andrea Mantegna (1456) toont de bruidssuite van Palazzo Ducale in Mantova (Lombardije). Op dit schilderij is een hond te zien die bijna identiek is aan de huidige Lagotto. Op een schilderij van de Italiaanse Barok schilder Giovanni Fransesco Barbieri (1600) is de Lagotto overduidelijk aanwezig. In 1591 schreef Erasmo di Valvasone een gedicht genaamd “La Caccia” (de jacht) in welke hij een jachthond omschrijft met “krulvacht, niet bang voor de zon, het water en het ijs, beklimmer van bergen, doorwaden van rivieren, hij die doornige struiken weet te overwinnen en het waterwild trots en blij naar de handler weet te brengen”.
De Lagotto is afkomstig uit Romagna, een streek in Noordoost Italië. De oorspronkelijke bewoners van de moerasgebieden tussen Ravenna en Ferrara, fokten en gebruikten de Lagotto, een middelgrote waterhond, voornamelijk om het waterwild te apporteren. Deze bewoners werden ook wel het Vallaroli (Lagotti) volk genoemd. Pas in de 19deeeuw, toen de moerasgebieden langzaamaan droog kwamen te staan, werd de Lagotto ingezet voor het zoeken van truffels. Daarmee is de apporterende taak van de Lagotto komen te vervallen maar het beroep op het uitstekende reukvermogen behouden gebleven. Gedurende al die eeuwen zijn de Lagotti wel altijd ingezet voor het bewaken van het erf en eigendommen van de Vallaroli, zoals de boten waarmee ze de moerasgebieden bevaarden.
Kort na de Tweede Wereldoorlog werd de truffel vanwege een enorme expansie in de agrarische sector een schaars goed. Toch zijn liefhebbers in de laatste 25 jaar van de vorige eeuw erin geslaagd de Lagotto als truffeljager te behouden. In 1977 uitte Quintino Toschi, voorzitter van de Kynologen vereniging van Imola (een plaats onder Bologna), de wens om zorg te dragen voor het behoud van het originele type Lagotto. In samenwerking met Gilberto Grandi inventariseerde en registreerde hij alle toen in Italië aanwezige Lagotti. Vanaf dat moment nam het fokken van Lagotti een wending met veel meer nadruk op het fokken van specifieke raseigenschappen, zowel in karakter als exterieur. In juni 1988 werd de Club Italiano Lagotto opgericht, waarna een groep liefhebbers van het ras zich richtte op de erkenning, welke in 1991 door de ENCI (Italiaanse kennel club) volgde. De FCI kwam in 1995 met het besluit tot voorlopige erkenning. Definitieve erkenning volgde pas 10 jaar later. De eerste Italiaanse rasstandaard stamt uit 1992. De standaard werd op 13 oktober 2010 voor het eerst in het Engels gepubliceerd en op 6 januari 2016 voor het laatst aangepast.
Intussen is de Lagotto over de hele wereld te vinden en zien we een toenemende populariteit.
Zoals in iedere populatie vinden we ook bij honden genetische aandoeningen. Hieronder meer informatie over de genetische afwijkingen die bekend zijn bij de Lagotto (update september 2020).
Niet alle afwijkingen zullen er voor zorgen dat de kwaliteit van leven van de hond verslechterd.
Alle resultaten van uitgevoerde gezondheidsonderzoeken bij onze honden zijn terug te vinden in de databank van de Raad van Beheer (heupen, ogen en patella) en bij mydogdna (DNA markers). Mocht je onverhoopt iets niet kunnen vinden, vraag er dan gerust naar.
Orthopedisch
Heupen
Heupdysplasie (HD) is een ontwikkelingsstoornis van de heupgewrichten. Het kan erfelijk zijn, maar omgevingsfactoren spelen ook een rol bij de ontwikkeling. Een hond kan veel last hebben van HD, maar dat hoeft niet. Aan de buitenkant kun je niet zien of een hond HD heeft, dus als je hond goed kan lopen, hoeft dat nog niet te zeggen dat zijn heupen perfect zijn. Om echt te kunnen zien of je hond HD heeft, zijn (digitale) röntgenfoto’s van zijn heupen nodig. Meer informatie over het heup onderzoek is te vinden op de website van de Raad van Beheer.
Patella De patella (knieschijf) zit in de pees van de grote dijbeenspier. Er komen grote krachten op deze spier zodat de poot het lichaam kan dragen en honden kunnen staan, lopen en springen. Om te zorgen dat de knieschijf in het midden van het gewricht blijft is er een groeve, waar de knieschijf doorheen glijdt. Als de knieschijf uit de groeve schiet (patella luxatie), kan dat been het lichaamsgewicht niet meer dragen. Net als bij heupdysplasie en elleboogdysplasie is er een erfelijke basis, maar spelen ook omgevingsfactoren een rol. Meer informatie over Patella onderzoek is te vinden op de website van de Raad van Beheer
Ogen
Hieronder een aantal oogafwijkingen die we wat vaker bij de Lagotto zien. Tijdens het jaarlijkse oogonderzoek worden alle voorkomende oogafwijkingen getest.
Cataract Cataract word ook wel grauwe staar of staar genoemd. Cataract is een vertroebeling van de lens in het oog. Het komt voor bij oudere honden, maar wordt af en toe ook gezien bij hele jonge honden. Cataract kan erfelijk zijn. Daarnaast kan cataract ontstaan ten gevolge van een ontsteking of onderliggende aandoeningen zoals suikerziekte. Er zijn verschillende vormen van cataract. Sinds mei 2020 is er een DNA marker test voor een van de cataract vormen die relatief veel gezien wordt bij de Lagotto. Er is op dit moment nog geen publicatie verschenen over deze DNA marker test.
PRA (Progressieve Retina Atrofie) Een groep van erfelijke netvliesafwijkingen die bij veel rassen voorkomt en in het eindstadium tot blindheid leidt. Momenteel wordt er in Scandinavië een kleine toename in het aantal PRA gevallen gezien. Op dit moment loopt er een DNA marker onderzoek voor de ras-specifieke PRA in Zweden.
Distichiasis Abnormale haargroei op de ooglid rand. Welke in ernstige gevallen voor irritatie en ontsteking van het oog kan zorgen.
Membrana Pupillaris Persistens (MPP) Bij deze aandoening blijven er resten van het vaatstelsel voor de lens (membrana pupillaris) achter. Dit achterblijven heet persisteren. Normaal verdwijnt dit vaatstelseltje circa vier weken na de geboorte. MPP is een aangeboren (congenitale) oogafwijking. De vorm die regelmatig bij de Lagotto gezien wordt is iris-iris en de honden hebben hier geen last van.
Niet alle gevonden afwijkingen leiden tot een uitsluiting voor de fok. Het fokreglement van de Lagotto Romagnolo Club Nederland geeft aan dat er niet gefokt wordt met honden die lijden aan PRA of Cataract. Honden die positief bevonden zijn op een andere erfelijke oogafwijking zullen altijd gecombineerd moeten worden met een hond die vrij is van deze afwijking.
Meer informatie over het jaarlijkse oogonderzoek is te vinden op de website van de Raad van Beheer
De DNA markers
Doordat DNA markers beschikbaar zijn is het nu mogelijk om de Lagotto voor de onderstaande bekende afwijkingen te behoeden.
BFJE
Benign Familial Juvenile Epilepsy (BFJE) is een neurologische aandoening die voorkomt bij de Lagotto Romagnolo. Honden die lijder zijn van deze aandoening krijgen epilepsieaanvallen op zeer jonge leeftijd (pups). Rond de leeftijd van ongeveer 4 maanden houden de aanvallen spontaan op. In sommige gevallen kunnen dragers ook epileptische tekenen vertonen voor de leeftijd van 4 maanden. BFJE wordt op een autosomaal recessieve manier overgeërfd.
Klinisch overzicht
Epileptische aanvallen worden veroorzaakt door een verstoring van de normale elektrochemische activiteit van de hersenen. De aanvang van epileptische aanvallen bij BFJE is op een leeftijd van 5-9 weken. De aanvallen omvatten trilling van het hele lichaam, ataxie (ongecoördineerde bewegingen) en stijfheid. De epileptische tekenen gaan soms samen met veranderingen van het bewustzijn. De frequentie van aanvallen kan variëren van pup tot pup: er kunnen enkele aanvallen per dag zijn of sporadische aanvallen met een frequentie van een paar keer per week. Over het algemeen lijkt een puppy die lijder is van BFJE volkomen normaal tussen de aanvallen door. In ernstige gevallen kunnen er echter neurologische verschijnselen zijn, zoals gegeneraliseerde ataxie die ook tussen de aanvallen door zichtbaar is. BFJE is relatief goedaardig omdat de aanvallen gewoonlijk na de leeftijd 4 maanden eindigen.
Korthaar (Furnishing) Korthaar is geen gezondheidsprobleem maar geeft een ander uiterlijk bij de Lagotto. Met behulp van een DNA onderzoek kunnen we voorkomen dat er nog Lagotti geboren worden met een korte vacht die vaak ook verhaart.
LSD (Lagotto Storage Disease) Lagotto Storage Disease (LSD) is een progressieve neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door cerebellaire ataxie. Tijdens histologisch onderzoek zien we neuronale vacuolisatie in het perifere en centrale zenuwstelsel. Aggregatie van vacuolen kan ook in verschillende andere weefsels worden gezien, maar alleen vacuolisatie van de zenuwcellen lijkt relevant te zijn. De stoornis wordt overgeërfd op een autosomaal recessieve manier.
Klinisch overzicht
Het begin van de klinische symptomen en het verloop verschilt aanzienlijk tussen de verschillende honden. De eerste tekenen zijn te zien op een leeftijd van 4 maanden tot 4 jaar. Meestal is het eerste waarneembare teken van LSD progressieve ataxie (ongecoördineerde bewegingen). De eerste tekenen van langzaam toenemende ataxie worden niet altijd opgemerkt door de eigenaar. Sommige van de aangedane honden hebben ook last van episodische nystagmus (onvrijwillige oogbeweging). In sommige gevallen is nystagmus het eerste teken dat wordt gezien. Lagotto Storage Disease is een progressieve aandoening die tevens leidt tot gedragsveranderingen zoals rusteloosheid, depressie en agressie. De levensverwachting van de zieke honden hangt af van de progressie van de aandoening en de ernst van de symptomen. Sommige honden kunnen meerdere jaren leven met milde symptomen, maar honden met ernstige klinische symptomen worden meestal al op jonge leeftijd geëuthanaseerd.
HUU Hyperuricosurie (HUU) is een erfelijke aandoening bij honden die hyperurikemie kan veroorzaken wat de getroffen honden vatbaar maakt voor de ontwikkeling van urolithiasis (stenen) in de nieren en de blaas. De ziekte komt zeer vaak voor bij Dalmatiërs, maar wordt ook bij verschillende andere rassen gezien. Hyperuricosurie wordt op autosomaal recessieve wijze geërfd.
Klinisch overzicht
HUU maakt honden kwetsbaar voor het ontstaan van urinestenen. Bij Dalmatiërs komt de ziekte vaker voor bij reuen dan bij teven. Maar liefst 34% van alle Dalmatiërs reuen wordt gediagnosticeerd met urinestenen. Klinische symptomen van urolithiasis zijn hematurie (bloed in urine), pijn bij het urineren en verstopping van de urinewegen. Patiënten met urinestenen zijn gevoeliger voor urineweginfecties. Blokkade in de urinewegen is een levensbedreigende aandoening die onmiddellijke diergeneeskundige zorg vereist.
Non-congenital (niet bij de geboorte aanwezig) cataract
binnenkort meer informatie, we wachten momenteel op de publicatie.
De DNA markers van uw eigen hond in beeld laten brengen? Er zijn verschillende laboratoria welke de testen voor u uit kunnen voeren. Voor onze honden gebeurt dit bij Genoscoper www.mydogdna.com
Waar nog onderzoek naar gedaan wordt
NAD (Neuroaxonale dystrofie)
Neuroaxonale dystrofie is een zeldzame neurodegeneratieve aandoening. Klinische symptomen openbaren zich tussen zes en elf maanden leeftijd. Zieke honden laten een progressief beeld zien met erger wordende neurologische symptomen zoals gangafwijkingen, abnormale vocalisatie, incontinentie en gedragsveranderingen. De ziekte wordt pathologisch gekenmerkt door sferoïdevorming in het centrale zenuwstelsel. Het overervingspatroon is autosomaal recessief.
Bij de Lagotto zijn meerdere honden gesignaleerd die dit gen dragen. Hierdoor is het intussen een marker test geworden die steeds vaker meegenomen wordt in het onderzoek.
Klinisch overzicht
Klinische tekenen van de ziekte zijn progressief van aard en omvatten loopafwijkingen; gedragsveranderingen zoals saaiheid, nervositeit of abnormale vocalisatie; incontinentie; en ongecontroleerde ontlasting. Aangedane honden kunnen ook een van de volgende symptomen laten zien, visuele problemen, nystagmus, kanteling van het hoofd en neurologische problemen vertonen, voornamelijk gerelateerd aan sensorische lokalisatie. Neurologisch onderzoek kan een lichte kanteling van het hoofd, gegeneraliseerde cerebellaire ataxie, hypermetria van de thoracale ledematen, een verminderde patellaire reflex, proprioceptieve stoornissen, visuele gebreken, positionele nystagmus en verminderde spierspanning aantonen. Vanwege de progressieve aard van de aandoening leiden klinische symptomen doorgaans tot euthanasie vóór de leeftijd van twee jaar. Een kenmerkend pathologisch kenmerk van de ziekte is de ontwikkeling van sferoïden in het centrale zenuwstelsel. Sferoïde vorming kan worden waargenomen in de grijze stof van de hersenhelften, de kleine hersenen, de hersenstam en in de sensorische paden van het ruggenmerg.
Cerebellar Abiotrophy (CA) Read the case report by T.S. Jokinen e.a.. The University of Bern and Helsinki are working together to find a DNA marker for this disease so no more sick puppies have to be born in the future.
Alopecia (kale plekken)
Soms komt het voor dat de Lagotto (maar ook andere rassen) het haar verliezen waardoor er (tijdelijk) een kale plek ontstaat. Het is op dit moment nog onduidelijk wat de oorzaak hiervan is. Wel zien we dat het haar vaak binnen enkele maanden weer terug groeit.
De ras vereniging
De rasvereniging heeft samen met haar leden een fokbeleid opgesteld. De meest actuele versie van het fokbeleid vindt u op de website van de rasvereniging. www.lagotto.nl
De Lagotto Romagnolo, ook wel bekend als het Italiaanse truffelhondje, is een oud ras wat nog niet zo lang erkend is. In 1995 werd het ras voorlopoig erkend door de FCI, in 2005 kwam de definitieve erkenning.
Van oorsprong werd de Lagotto gebruikt in de moerassen rondom Ravenna voor de jacht op klein waterwild. Met het droogvallen van de moerassen werden ze steeds vaker ingezet voor het zoeken naar truffels in het aangrenzende heuvelachtige gebied in Emilia-Romagna.
De Lagotto is over het algemeen een snelle en wendbare hond, dat maakt hem zeer bruikbaar voor het werk in de heuvels en op ongelijke ondergrond. Ze hebben een natuurlijke drang tot zoeken en zijn zeer gericht op hun eigenaar. De Lagotto is intelligent, kan iets voorzichtig/gereserveerd zijn tegenover vreemden en is luidruchtig aangelegd. In huis zijn ze rustig en speels, buiten zijn ze dol op rennen en graven. De Lagotto is geschikt voor meerdere vormen van hondensport. Ze presteren goed bij o.a. gehoorzaamheid, behendigheid en flyball.
De Lagotto heeft een gekrulde vacht die als deze niet getrimd wordt gaat vervilten. De Lagotto is bruin, wit of oranje. Met of zonder aftekeningen welke enkelkleurig zijn of geschimmeld. Ook komen er honden met tan aftekeningen voor. De meeste bruine en oranje honden hebben een genetische vergrijzingsfactor en blijven dus niet zo donker van kleur als ze geboren worden. Een enkele keer worden er kortharen en kortstaarten geboren. Dit is het gevolg van het inkruisen van andere rassen in het verleden.
De mooie vacht van de Lagotto vraagt veel onderhoud. De vacht verhaart niet, maar de ondervacht moet er wel uit. Maandelijks een goede borstelbeurt en minimaal vier keer per jaar trimmen is echt nodig. De haren in de opening van de gehoorgang moeten, als deze loskomen, gedeeltelijk verwijderd worden om problemen te voorkomen. Wanneer dit aan jonge pups geleerd wordt zal dit in de toekomst geen problemen geven.
Afhankelijk van de snelheid waarmee de nagels groeien moeten ze wekelijks, twee wekelijks of maandelijks geknipt worden.
Gezondheid
Zoals bij ieder leven wezen komen genetische defecten ook voor bij de Lagotto Romagnolo. Op dit moment (september 2020) is het in Nederland verplicht om de Lagotto op de volgende punten te testen; heupdysplasie, patella, erfelijke oogafwijkingen, Benign Familial Juvenile Epilepsy (BFJE), Lagotto Storage Disease (LSD) en HUU.
Daarnaast is het mogelijk om de ellebogen (ODC, LPC, LPA, incongruentie) en om via een DNA test aan te tonen of de hond wel of niet drager is van het kort haar gen (Furnishing). Voor meer uitgebreide informatie over de gezondheid van de Lagotto verwijzen wij u graag naar de Gezondheidspagina.
De lagotto
Ook wel bekend als het italiaanse truffelhondje. Met een kenmerkende krullende vacht welke regelmatig onderhoud vraagt. Klein tot middel groot hondje. Intelligent, snel en wendbaar. Soms wat eenkennig. Van oorsprong gebruikt voor de jacht op het waterwild, nu vooral bekend als de truffelhond.
Rozebottel's Lagotto Romagnolo
Katrien van Gemert Leunisdijk 53 5296 KX Esch Nederland
Nederlands 
English (UK)